DE ANDER BEN IK, HET ANTIKOLONIALISME VAN VICTOR SEGALEN (1878 – 1919) van Mark Blaisse.
Victor Segalen (1878-1919) was marine arts, reiziger, archeoloog, sinoloog, kunstcriticus, romancier, librettist en boven alles dichter. Borges noemt hem een van de briljantste schrijvers van de vorige eeuw. In veel opzichten is Segalen ‘de Franse Slauerhoff.’
Segalen is de voorloper van de moderne, ‘inclusieve,’ culturele Oost-West ontmoetingen en rekent hierbij af met vooroordelen, racisme, koloniaal superioriteitsgevoel en de misplaatste bewondering voor de ‘edele wilde.’ Terwijl de Ander systematisch van zijn diversiteit werd beroofd wilde Segalen juist dat hij zijn vrijheid en eigenzinnigheid behield.
Althusser avant la lettre.
Zonder zijn medische opdracht uit het oog te verliezen bestond zijn leven uit graven, tekenen, componeren, fotograferen, boeken ontwerpen en uitgeven. En dit alles om zichzelf te leren kennen via het doorgronden van de Ander. Niet op een bergtop je innerlijke ik zoeken, maar door de confrontatie met, en contemplatie van het vreemde, nieuwe en diverse tot de essentie doordringen. Segalen ontwikkelde een geheel nieuwe, poëtische kijk op de wereld en gaf ‘exotisme’ een moderne betekenis. Met ongekende bravoure viel hij het katholicisme en kolonialisme aan. Omdat hij in staatsdienst was moest hij voorzichtig te werk gaan. De zoektocht naar zichzelf gebruikte hij als metafoor voor zijn felle kritiek op de Franse arrogantie in de overzeese gebiedsdelen.
Segalen is de aangewezen therapeut om de hedendaagse onzekerheid over afkomst, geslacht en identiteit aan te pakken.
Over de vraag ‘wie ben ik, en wie de Ander?’ is zelden zo diep nagedacht.
Toen hij op eenenveertigjarige leeftijd overleed – hij werkte zich letterlijk dood – waren slechts drie delen van zijn enorme oeuvre verschenen. Zijn vrouw en dochter zorgden dat diens werk postuum werd uitgegeven waardoor hij alsnog de faam verwierf die hem tijdens zijn leven niet werd gegund. Met deze biografie wordt aan die faam ook in ons land eindelijk een bijdrage geleverd.
Victor Segalen behoort tot de groep onder-gesneeuwde, maar uitzonderlijk originele denkers die het aandurfden tegen de stroom in te zwemmen. Ook hij was zijn tijd ver vooruit en werd dus niet altijd goed begrepen. Dit boek wil daar verandering in brengen. Het anti-kolonialisme en antiracisme waarover Segalen zich opwindt is, ruim honderd jaar na zijn dood, actueler dan ooit.
Mark Blaisse is historicus, schrijver en journalist. Hij doet veelvuldig onderzoek naar de levens van in Nederland (ten onrechte) minder bekende genieën. Dat resulteerde onder meer in Het orakel van Napels. De alternatieve waarheid van Giambattista Vico (1668-1744) (2018) en Tussen de ruïnes. Ibn Khaldûn (1332-1406), historicus, adviseur, opportunist (2021).
